Toplantı No: 2008/076
Gündem No: 17
Karar Tarihi: 01.12.2008
Karar No: 2008/UH.I-4833
Şikayetçi:
Marmara Peyzaj Tarım Temz. İnş. Taah. Yemek Hizm. San. ve Tic. Ltd. Şti., Başçavuş Sokak No:160/4 Küçükesat/ANKARA
İhaleyin Yapan İdare:
Beykoz Belediye Başkanlığı,Rüzgarlıbahçe Mah. Parıltı Sok. No:1 Beykoz/İSTANBUL
Başvuru Tarih ve Sayısı:
16.10.2008 / 28716
Başvuruya Konu İhale:
2008/113658 İhale Kayıt Numaralı "Beykoz Belediyesi 2009 Yılı Atık Yönetimi İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
24.11.2008 tarih ve I.H.43.30.0041/2008-92E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
Beykoz Belediye Başkanlığı tarafından 22.09.2008 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan "Beykoz Belediyesi 2009 Yılı Atık Yönetimi İşi" ihalesine ilişkin olarak Marmara Peyzaj Tarım Temz. İnş. Taah. Yemek Hizm. San. ve Tic. Ltd. Şti. nin 16.09.2008 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 09.10.2008 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 16.10.2008 tarih ve 28716 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 16.10.2008 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:
Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;
1) Teknik şartnamenin 3-2 nci maddesinde; "Çalışma alanı içerisinde bulunan ve sözleşme süresi içerisinde Beykoz Belediyesine bağlanacak olan belediyeler, yerleşim yerleri ve alanlarındaki kullanılamaz hale gelen konteynerler yüklenici tarafından hazırlanacak ve Belediyemiz Temizlik İşleri Müdürlüğünce onaylanacak programa göre Ek-7 de bulunan konteyner teknik şartlarına uygun konteynerlerle yenilenecektir.İhtiyaç duyulması halinde konteyner sayıları, değişik zamanlarda idaremizin talebi doğrultusunda belirlenecek miktar kadar artırılacaktır." şeklinde düzenleme yapıldığı,
İdarenin hangi zaman dilimlerinde ve miktar olarak kaç adet konteyner talebi olacağı kesin olarak belirtilmediğinden, bahse konu iş ile ilgili maliyet hazırlanmasının imkansız olduğu; bu tür giderlerin maliyet kalemlerinin idari şartnamenin teklif fiyata dâhil masraflar başlığı altında bulunması gerektiği, her ne kadar idarenin cevabında birim fiyat teklif cetvelinde bu miktar belirtilmiş olsa da birim fiyat teklif cetvelinin 18 kalemine konu 100 adet galvanizli konteyner temini işinin de mal alımı ile ilgili bir durum olduğundan bahisle hizmet ve mal alımlarının birlikte ihale edildiği,
2) Teknik şartnamenin 3.3 üncü maddesinde, bordürlerin boyanması ve yol çizgisi çekilmesinin yükleniciye ait olacağının belirtildiği, bu hizmet işinde ne kadar boyama işinin yapılacağı, ne tür bir boya maddesinin kullanılacağının belli olmadığı, kullanılacak boya miktarı ve kullanılacak malzemelerin yazılı olmamasının maliyetleri etkileyecek bir sonuç doğurduğu, ihale konusu işin içerisinde ihale konusu hizmetle ilgisi olmayan bir hizmetin tarifi yapılarak ihaleye çıkıldığı, bu durumun ilgili yönetmelik hükümlerine de aykırı olduğu,
3) Teknik şartnamenin 3-13, 3-14, 3-15 maddelerinde idarenin kendi hizmet alanına bağlanacak olan belediyeler ile yeni yerleşimlerden dolayı, bu maddelerde bahsedilen işlerin yapılmasının istenildiği, mevcut mücavir alanlara göre hazırlanmış olan bu şartname ve eklerinden hariç, eklenecek olan yeni yerleşim alanları, belediyeler ve bu eklemeden doğacak iş miktarlarının belli olmadığı, bu durumda bahse konu ihalede maliyet hazırlanmasının mümkün olmadığı, her ne kadar iş artışı öngörülmüş ise de bahse konu ihalede işi yüklenecek firma açısından bu durumun karışıklığa neden olacağı,
4) Tip sözleşmenin 21 inci maddesinde işin her % 25 lik kısmı tamamlandığında, yüklenicinin talebi halinde, işin bu kısmı için kısmi geçici kabul yapılabileceği yönünde düzenleme yapıldığı, süresi 1 yıl 365 gün olan ve süreklilik arz eden bir hizmet alımında % 25 lik dilimler halinde kısmi kabulün yapılmasının mümkün olmadığı,
Hizmet İşleri Genel Şartnamesinde sürekli nitelikteki işler için öngörülen kabul yöntemine göre kısmi kabul yapılamayacağı, ayrıca bu tip bir hizmet alımı işi için 1 yıllık yapılan bir ihalede neden kısmi kabul öngörüldüğünün anlaşılamadığı,
İddialarına yer verilmiştir.
A- Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak: Teknik şartnamenin "Konteynerlerin Yenilenmesi ve Sayılarının Arttırılması" başlıklı 3.2 nci maddesinde;"Çalışma alanı içerisinde bulunan ve sözleşme süresi içerisinde Beykoz Belediyesi´ne bağlanacak olan belediyeler, yerleşim yerleri ve alanlardaki kullanılamaz hale gelen konteynerler yüklenici tarafından hazırlanacak ve Belediyemiz Temizlik İşleri Müdürlüğü´ nce onaylanacak programa göre Ek-7´ de bulunan konteyner teknik şartlarına uygun konteynerlerle yenilenecektir. İhtiyaç duyulması halinde konteyner sayıları, değişik zamanlarda idaremizin talebi doğrultusunda belirlenecek miktar kadar arttırılacaktır." şeklinde düzenleme yapıldığı; birim fiyat mektubu eki cetvelde 18 nci iş kaleminin "Konteyner İlave Edilmesi" şeklinde ayrı bir iş kalemi olarak düzenlendiği ve toplam 100 adet konteyner yenilenmesinin öngörüldüğü anlaşılmıştır.
İncelemeye konu ihalede birim fiyat sözleşmesi imzalanacağı ve idari şartnamenin 51.1 inci maddesinde öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması haline ilişkin düzenlemeler çerçevesinde teklif verildiği dikkate alındığında sözleşme bedelinin % 20 si oranında iş artış/eksilişi mümkündür. Dolayısıyla, ihale dokümanında değiştirilmesi öngörülen konteynerlerin sayısında değişiklik olması halinde istekli tarafından teklif edilen birim fiyat esas alınarak sözleşme süresince değiştirilen konteyner sayısına göre hakediş düzenleneceği izahtan varestedir.
Diğer yandan, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinde "Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemez." hükmü bulunmaktadır. Anılan hüküm, aynı zamanda aralarında doğal bir bağlantı bulunan hallerde mal ve hizmet alımlarının birarada ihale edilmesine cevaz vermektedir.
İhale konusu hizmetin esası itibariyle katı atıkların toplanması ve nakli hizmeti olduğu ve çöp konteynerlerinin ihale konusu hizmetin araçlarından biri olduğu, çöp konteynırlarının ayrıca mal alımı ihalesine konu edilebileceği gibi ihale konusu hizmetle doğal bağlantısı bulunduğu dikkate alınarak katı atıkların toplanması ve nakliyesi hizmeti kapsamında temin edilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.
Ayrıca ihale konusu hizmetin gerçekleştirilmesine ilişkin teknik kurallar ile ihtiyaç duyulan makine, ekipman, personel vb. konularda hizmetin gerçekleştirilmesinde yüklenicinin sorumluluklarının belirlendiği teknik şartnamede, hizmet kapsamında sayılan her yükümlülüğün teklif fiyata dahil edilmesi gerektiği açık olup ayrıca birim fiyat teklif mektubu eki cetvelde ayrı bir iş kalemi olarak öngörülen konteyner yenilenmesi işinin idari şartnamenin 26 ncı maddesinde sayılmasına gerek bulunmamaktadır.
İhale dokümanında yapılan düzenlemelerde, itirazen şikayet dilekçesinde konteynerlerin hangi zaman diliminde isteneceğinin belirtilmediği iddiası yönünden yapılan değerlendirmede; teknik şartnamenin 3.2 nci maddesinde de belirtildiği üzere; sözleşme süreci içerisinde yüklenici tarafından hazırlanan ve idare tarafından onaylanan programa göre yenileme yoluna gidileceği açık olup belli bir zaman içerisinde kullanılamayacak duruma gelebilecek olan konteynerlerin henüz ihale aşamasında kesin olarak belirlenmesi ve buna göre yenileme programı öngörülmesinin fiilen mümkün olmayacağı, sözleşmenin yürütülmesi sürecinde yenilenmesi gereken konteynerlerin veya ilk defa konteyner konulmasına ihtiyaç duyulan yerlerin tespitinin sözleşme sürecinde yapılabileceği, bu durumda yeni konteyner konulacak yerler tespit edilerek teknik şartnamenin 3.2 nci maddesinde yapılan düzenleme uyarınca yüklenici tarafından hazırlanıp idare tarafından onaylanacak programa göre konteyner temin edilmesi yoluna gidilmesi işin doğasından kaynaklanan bir gereklilik olup iddia bu yönüyle de yerinde görülmemiştir.
2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:
Teknik şartnamenin 3.3 üncü maddesinde; "Yüklenici, Belediyemiz sınırları içerisinde kalan ve sözleşme süresi içerisinde Beykoz Belediyesi´ ne bağlanacak olan belediyeler, yerleşim yerleri ve alanlardaki ana arterlerin idaremizce uygun görülen kısımlarındaki bordürleri hazırlayacağı ve Belediyemiz Temizlik işleri Müdürlüğü´ne onaylatacağı iş programı doğrultusunda programa göre soğuk yol çizgi boyası ile boyayacaktır. Çalışma esnasında her türlü güvenlik önlemi alınacaktır." şeklinde düzenleme yapıldığı, ayrıca teklif birim fiyat mektubu eki cetvelde 19 uncu iş kaleminde "Bordürlerin boyanması" şeklinde yer verilen iş kaleminin miktarının "20.000 m" olarak belirtildiği görülmüştür.
Bordürlerin boyanması işinin, esas itibariyle çöp toplanması ve nakli işinin doğal bir parçası olarak değerlendirilemeyeceği ve ayrı bir alımın sözkonusu edilebileceği anlaşılmış ise de; bahse konu iş kaleminin özel ihtisas ve organizasyon yapısı gerektiren veya teklif verme aşamasında hizmet sunucusunun özel izin, ruhsat, yetki belgesi vb. sahip olması halinde gerçekleştirilecek nitelikte bir iş olmadığı, ayrıca ihale konusu hizmet içerisinde yaklaşık % 0,2 (binde iki) ağırlık oranına sahip olduğu ve ihalede alt yüklenici çalıştırılmasına izin verildiği de dikkate alındığında sözleşmenin yürütülmesi sürecinde esas faaliyet alanı çöp toplama ve nakli hizmeti olan yüklenici tarafından ifa edilmesi mümkün olduğundan bu iş kalemine ihale konusu iş kapsamında yer verilmesinin esasa etkili olmadığı anlaşılmıştır.
Diğer yandan, anılan iş kaleminin niteliği ve miktarına ilişkin ihale dokümanında yapılan düzenlemeler ve bu iş kalemine ilişkin poz tarifinin teklif fiyatının belirlenmesi için yeterli olduğu değerlendirildiğinden iddia yerinde görülmemiştir.
3) Başvuru sahibinin 3 üncü iddiasına ilişkin olarak:
İncelenen ihaleye ilişkin Teknik Şartnamenin;
-"Cadde ve Sokakların El İle Süpürülmesi" başlıklı 3.13 üncü maddesinde;"Yüklenici, Belediyemiz sınırları içerisinde kalan Ek 3-A´ da listelenen ve sözleşme süresi içerisinde Beykoz Belediyesi´ ne bağlanacak olan belediyeler, yerleşim yerleri ve alanlardaki cadde, sokak ve alanları, hazırlayacağı ve Belediyemiz Temizlik İşleri Müdürlüğü´ ne onaylatacağı iş programı doğrultusunda el ile süpürerek temizleyecektir.
Bunun dışında mevcut personel içerisinden bir toplu temizlik ekibi kurulacak ve bu ekip yüklenicinin hazırlayıp Belediyemiz Temizlik İşleri Müdürlüğü´ ne onaylatacağı iş programı doğrultusunda çalışma alanı içerisindeki mahallelerde toplu temizlik çalışması yapacaktır."
- "Cadde ve Sokakların Vakumlu Yol Süpürme Makinesi ile Süpürülmesi" başlıklı 3.14 üncü maddesinde;" Yüklenici, Belediyemiz sınırlan içerisinde kalan Ek 3-B´ de listelenen ve sözleşme süresi içerisinde Beykoz Belediyesi´ ne bağlanacak olan belediyeler, yerleşim yerleri ve alanlardaki cadde, sokak ve alanları, hazırlayacağı ve Belediyemiz Temizlik İşleri Müdürlüğü´ ne onaylatacağı iş programı doğrultusunda vakumlu yol süpürme makineleri ile süpürerek temizleyecektir.
Vakumlu yol süpürme makineleri içerisinde birikecek olan atıklar, Belediyemiz Temizlik İşleri Müdürlüğünce yüklenici firmaya tahsis edilecek şantiye sahasının yanında bulunan ve halen bu tür atıkların döküm yeri olarak kullanılan alana boşaltılacaktır. Bu atıkların söz konusu sahadan nihai bertaraf sahalarına nakli belediyemizce yapılacaktır."
-"Kaldırım Üzerlerinin Vakumlu Süpürme Makinesi İle Süpürülmesi" başlıklı 3.15 inci maddesinde; "Yüklenici, Belediyemiz sınırlan içerisinde kalan Ek 3-C´ de listelenen ve sözleşme süresi içerisinde Beykoz Belediyesi´ ne bağlanacak olan belediyeler, yerleşim yerleri ve alanlardaki kaldırım üzerlerini, hazırlayacağı ve Belediyemiz Temizlik İşleri Müdürlüğü´ ne onaylatacağı iş programı doğrultusunda kaldırım üzeri vakumlu süpürme makineleri ile süpürerek temizleyecektir."
-"Cadde ve Sokakların Arazöz ile Yıkanması" başlıklı 3.16 ncı maddesinde; " Yüklenici, Belediyemiz sınırlan içerisinde Ek 4´ de listelenen ve sözleşme süresi içerisinde Beykoz Belediyesi´ ne bağlanacak olan belediyeler, yerleşim yerleri ve alanlardaki cadde, sokak ve alanları, hazırlayacağı ve Belediyemiz Temizlik İşleri Müdürlüğü´ ne onaylatacağı iş programı doğrultusunda arazöz ile yıkayarak temizleyecektir."
şeklinde düzenlemelere yer verildiği belirlenmiştir.
İncelenen ihaleye konu hizmete ilişkin teknik şartnamenin, halen Beykoz Belediyesine bağlı yerleşim birimleri ile sözleşmenin yürütülmesi sürecinde Beykoz Belediyesine bağlanacak yerlerdeki kent temizliği hizmetinin yürütülmesi amacına yönelik düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Teknik şartname ekinde yer alan listelerde, her bir iş kalemine konu hizmetin görüleceği yerlerin cadde ve sokak isimlerinin belirtildiği görülmüştür. Sözkonusu listelerin çalışma yerlerinin belirtilmesi bakımından gerekli olduğu kuşkusuzdur.
Sözkonusu listelerde yer alan mahaller, sadece halen Beykoz belediyesine bağlı birimler mi, yoksa daha sonra bağlanacak yerleşim yerlerini de kapsıyor mu açık bir belirleme yapılmamıştır.
İncelenen ihalenin götürü bedel teklif alınarak gerçekleştirilen bir ihale olmadığı; teknik şartnamede tanımı yapılan hizmet konularının, birim fiyat teklif mektubu eki cetvelde ayrı bir iş kalemi olarak belirlendiği ve her bir iş kalemi için alınan teklif bedelinin işin miktarı ile miktara bağlı olarak (iş kaleminin niteliğine göre Ton/YTL, m2/YTL, ekipxgün vb) istenilen birim fiyat üzerinden hesaplandığı dikkate alındığında idarece zaten sözleşme sürecinde iş artışı/eksilişinin olmasının mümkün olduğu ortadadır.
Sözleşmenin yürütülmesi sürecinde idarenin sorumluluk alanına girecek olan yeni yerleşim yerlerinde de aynı sözleşme kapsamında hizmet yürütülmesine yönelik hüküm konulmasında esas itibariyle herhangi bir sakınca bulunmadığı; ancak, bu durumda ihale dokümanında yapılan düzenlemelerin, gerek tekliflerin hazırlanması gerekse sözleşmenin yürütülmesinde tereddüt/ihtilaf konusu olabilecek belirsizlikler taşımaması gerektiği anlaşılmıştır.
Bu çerçevede, isteklilerce "Ton/YTL" olarak fiyatlandırılacak iş kalemlerine ilişkin birim fiyat/maliyet belirlenmesinde, birim iş için (Ton), işin maliyetinde önemli bir paya sahip olan ortalama güzergah uzunluklarını öngörebilmelerini temin edecek bilgilerin ihale dokümanında yer alması gerektiği izahtan varestedir.
Örneğin, incelenen ihalede teklif birim fiyat cetvelinin birinci ve ikinci iş kalemlerine konu Evsel Katı Atıkların (Yüklenici veya İdare Malı) Çöp Kamyonu ile Toplanması işinin birim fiyatının tespitinde; birim miktar atık toplanması için araçların katedeceği mesafenin önemli bir bileşen olduğunda kuşku bulunmamaktadır.
Şöyle ki; sözgelimi 10 km lik bir hat üzerinde 10 ton atık toplama maliyeti/fiyatı ile 20 km lik bir hat üzerinde 10 ton atık toplama işinin birim fiyat/maliyetinin eşit olmayacağı aşikardır.
Bu itibarla, isteklilerce teklif birim fiyat/maliyet hesabında araçların birim miktar iş için katedeceği ortalama mesafe üzerinden hesap yapılabilmesi için yeterli verinin (plan, kroki, gerekiyorsa çöp toplama noktaları arasındaki ortalama mesafeler, ya da cadde/sokak uzunlukları vb.) bilgilerin dokümanda belirtilmesinin, birim fiyatların daha sağlıklı belirlenmesi ve sözleşme sürecinde olası uyuşmazlıkların önüne geçilmesini sağlayacağı izahtan varestedir.
İncelenen ihaleye ilişkin teknik şartnamede atık toplanacak cadde ve sokakların isim isim belirtildiği ve isteklilerce de bu mahallerin uzunluklarının haricen elde edilecek yeterli ayrıntıya şehir plan/haritalar vb. araçlardan hesaplaması mümkün olduğundan bu hususun teklif verilmesine etkili bir sonuç doğurmayacağı anlaşılmıştır.
Ancak, halen belediyeye bağlı yerleşim yerlerine ilave olacak yerleşim yerlerinin en azından cadde/sokak isimleri ve bu yerleşim yerlerinde yapılacak çöp toplama hizmetinin toplam maliyete etkisinin belirlenebilmesi için hangi işlerin hangi mahallerde yapılacağının ayrıca belirtilmemesi nedeniyle sözkonusu işlerin birim fiyatının sağlıklı tespitinin mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.
Bununla birlikte; gerek halen belediye sınırları içerisindeki yerleşim yerlerinde, gerekse daha sonra bağlanacak yerleşim yerlerinde her güzergah için toplanacak çöp miktarının ayrı ayrı belirlenmesi ve ayrı birim fiyat alınması ve sözleşmenin yürütülmesi sürecinde ödemelerin buna göre yapılabilmesinin pratikte mümkün olmadığı ortadadır.
Bu durumda, bir yerleşim bölgesinde toplanacak atık miktarı ve toplama yapılacak cadde/sokakların belirtilmesi suretiyle katedilecek ortalama mesafe ve toplanacak ortalama çöp miktarı esas alınarak birim fiyat belirlenmesinin, kabul edilebilir mertebede sapmaların ortaya çıkacağı uygulanabilir bir yöntem olduğu değerlendirilmektedir.
Diğer yandan, halen belediye sınırları içerisinde yer alan yerleşim yerlerinde yapılacak çöp toplama (araçların katedeceği mesafenin, maliyete etkisi bulunan ve Ton/YTL olarak fiyatlandırılan işler) işinin birim miktarı için öngörülen aracın katedeceği mesafe, sonradan ilave edilecek yerleşim yerleri nedeniyle değişiklik göstermesi halinde bu değişim dikkate alınarak ilave yerleşim bölgelerinin hizmet alanına dahil edilmesinin öngörüldüğü durumlarda bu işin yürütüleceği tarihin ihale dokümanında belirtilmesi ve ihale dokümanında,
-Bu tarihten önce/sonra yapılması gereken iş miktarları ayrı ayrı belirlenerek iki kısım halinde farklı fiyat alınmasını,
veya,
- İhaleye çıkıldığı tarih itibariyle belediyeye bağlı yerleşim birimleri ile daha sonra bağlanacak yerleşim birimlerinde; sözleşmenin yürütülmesi sürecinde bölge bazında her bir iş kalemi için ayrı ayrı kabul/kontrol yapılmasının mümkün olması halinde yine ayrı fiyatlandırma yapılmasını,
temin edecek şekilde hazırlanmasının daha sağlıklı yaklaşım olacağı anlaşılmıştır.
Diğer yandan, Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin; "Fiyatı belli olmayan işlerde yeni birim fiyat tespiti" başlıklı 37 nci maddesinde; "İşin devamı sırasında, yapılması idarece istenen veya 53 üncü maddeye göre sözleşme kapsamında ilave olarak yaptırılacak, ve birim fiyat cetvelinde yer almayan yeni iş kalemlerine ait birim fiyatlar;
a) Yüklenicinin birim fiyatlarının tespitinde kullanarak teklifinin ekinde idareye verdiği ve yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler,
b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizler,
c) Yeni iş kaleminin yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları ile personel ve makinelerin çalışma saatleri esas alınarak oluşturulacak analizler,
d) İdarede ve diğer idarelerde mevcut rayiçler ile yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler,
e) İdarece kabul edilmek şartıyla ilgisine göre, Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca veya meslek odasınca onaylanmış memleket rayiçleri, kullanılarak yukarıdaki öncelik sırasına göre kontrollük ile yüklenici tarafından tespit edilir. Bu hususta düzenlenen yeni fiyat tutanağı idarenin onayına sunulur ve onaydan sonra geçerli olur." hükmü bulunmaktadır.
Sözleşmenin yürütülmesi sürecinde öngörülmeyen nedenlerle şartnamede öngörülen hizmet görülecek alana ilave alanlar ortaya çıkması halinde ise, Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 37 nci maddesi çerçevesinde de uygulama yapılması mümkündür.
Ancak, incelenen ihalede sözleşme sürecinde ilave edilecek alanların teklif birim fiyat cetvelinde birim miktar üzerinden alınan birim fiyatlı iş kalemlerinde birim fiyat/maliyette de değişikliğe neden olması sözkonusu iken, sözleşme sürecinde belediyenin sorumluluk alanına girecek mahallerin ve zamanının ihale dokümanında belirtilmeksizin ilave alanlardaki hizmetin de mevcut birim fiyatlar üzerinden yürütüleceğine yönelik düzenlemelerin, teklif fiyatlarının belirlenmesinde isteklileri tereddüde düşürebilecek ve/veya sözleşmenin yürütülmesi sürecinde uyuşmazlığa neden olabilecek nitelikte olduğu sonucuna ulaşılmış olup iddia yerinde görülmüştür.
4) Başvuru sahibinin 4 üncü iddiasına ilişkin olarak:
Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin "Hizmetin kabulü" başlıklı 44 üncü maddesinin (a) bendinde;"Belli bir çalışma sonrasında tamamlanarak ortaya çıkarılan hizmetler", (b) bendinde ise;"Sürekli Nitelikteki İşler" için kabul işlemlerine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.
Aynı şartnamenin "Kısmi kabul" başlıklı 45 inci maddesinde; "Sözleşme çerçevesinde yapılan işlerin kısım kısım ve değişik zamanlarda tamamlanacağı sözleşmede gösterilmişse tamamlanan her kısım için, sözleşmede başkaca bir kayıt olmadığı takdirde, 44 üncü maddede belirtilen şekilde işlem yapılır." hükmü bulunmaktadır.
İncelemeye konu ihale sürekli nitelikteki işler kapsamında olduğundan Genel Şartnamenin 44 üncü maddesinin (b) fıkrasında düzenlenen;"Kontrol teşkilatının Genel Şartname gereğince tuttuğu kayıtlar ile yükleniciye yapılan ödemelere ilişkin belge ve kayıtlar idarece (a) fıkrasında öngörüldüğü şekilde kurulan kabul komisyonu tarafından esas alınır. Kabul komisyonu, yüklenicinin yapılan iş nedeniyle idareye karşı herhangi bir yükümlülüğünün kalmadığına karar verirse, üç nüshalı bir kabul belgesi düzenler ve bir nüshasını yükleniciye verir. Eğer yüklenicinin idareye karşı olan yükümlülüklerinden herhangi birini yerine getirmediği tespit edilirse, buna ilişkin sözleşmesinde belirtilen ceza ve kesintiler uygulanır ve kabul belgesi bundan sonra verilir. " hükmü çerçevesinde kabul işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerektiği açıktır.
İhale konusu hizmetin sürekli nitelikte hizmet olduğu ve hizmet ifa edildikten sonra hizmetin ifa edilen kısımları ile ilgili olarak yüklenicinin idareye karşı sorumluluğunun kalmadığının tespit edilmesi halinde aktarılan mevzuat hükümleri çerçevesinde kısmi kabul yapılmasının mümkün olduğu anlaşılmıştır.
Diğer yandan, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin " Teslim, Muayene ve Kabul İşlemlerine İlişkin Şartlar" başlıklı 21 inci maddesi boş bırakılarak bu bölümün ihale konusu işin niteliğine göre idarece kısmi kabul öngörülmesi halinde ve idarece düzenlenmesine ilişkin (27) nolu dipnotta; "Kısmi kabul öngörülüyorsa, işin hangi kısımlarının hangi tarihlerde tamamlanmış olması gerekeceği belirtilecektir." şeklinde açıklama yapılmıştır.
İncelenen ihaleye ilişkin Sözleşme Tasarısının 21 inci maddesinde "İşin her % 25 lik kısmı tamamlandığında, yüklenicinin talebi halinde işin bu kısmı için kısmi geçici kabul yapılabilir" şeklinde düzenleme yapıldığı belirlenmiştir.
İdarece kısmi kabule imkan tanınmasının, tekliflerin hazırlanması aşamasında herhangi bir istekli lehine veya aleyhine sonuç doğuracak nitelikte bir sonuç doğurmasının sözkonusu olmadığı açıktır.
Bununla birlikte, incelemeye konu ihalede ihale dokümanında yapılan düzenlemeye ilişkin olarak yapılan değerlendirmede; sözleşme tasarısında kısmi kabulün yapılacağı tarihler belirtilmeksizin işin her %25 lik kısmı tamamlandığında kısmi kabul yapılacağı belirtilmiş ise de bordürlerin boyanması ve konteynerlerin yenilenmesi iş kalemleri hariç teklif birim fiyat mektubu eki cetvelde yer alan iş kalemlerinin birim miktar üzerinden fiyatlandırıldığı, netice itibariyle sürekli nitelikteki işler olup bu işlerin % 25 lik kısmının yaklaşık üçer aylık dilimlerde tamamlanacağı dikkate alındığında kısmi kabul yapılma safhasının işin %25 lik kısımlarının tamamlanması şartına bağlanmasının esası etkileyecek sonuç doğurmayacağı anlaşılmıştır.
B)İhalelere Yönelik Yapılacak Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 20 nci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
g) Dokümana süresinde itirazen şikayet başvurusunda bulunulmuş ise ilgili dokümanın Kanun ve ilgili mevzuatına uygun olup olmadığı yönünden yapılan incelemede;
Kamu İhale Genel Tebliğinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde 4857 sayılı iş Kanunun 47 nci maddesine göre genel tatil günlerinde yapılacak çalışma için gün sayısının belirtilmesi gerektiği açıklanmıştır.
İncelenen ihale personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalesi niteliğinde olmamakla birlikte genel tatil günlerinde yapılacak çalışmanın yükleniciye maliyet teşkil edeceği ve teklif fiyatının belirlenmesinde maliyete etki eden unsurların da ihale dokümanında belirlenmesi gerektiği açıktır.
Bu itibarla, istihdam edilecek personelin haftalık çalışma sürelerinin tamamını ihale konusu hizmette/idare bünyesinde geçirecek personel öngörüldüğü durumlarda; ihale konusu esas iş, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında olmasa da personel çalıştırılmasına dayalı iş kaleminde işçi ücretlerinin yükleniciye maliyetinin ve teklif fiyatının sağlıklı tespit edilebilmesi için genel tatil günlerinde yapılacak çalışmanın tespitine yeterli düzenleme yapılması ve bu günlerde yapılacak çalışma için personelin ücret baremleri de dikkate alınarak ayrı bir iş kalemi belirlenmesinin olası uyuşmazlıkların önüne geçeceği de aşikardır.
İncelenen ihalede, genel tatil günlerinde çalışma yapılıp yapılmayacağına ilişkin ayrıca bir düzenleme yapılmamış olmakla birlikte, teknik şartnamenin 7.10 uncu maddesinde; "Yüklenici´nin şartname konusu işlerin yapılması ile ilgili çalıştıracağı personelin maaş alacakları, hafta içi, hafta sonu ve bayram mesai, fazla mesai alacakları, yıllık izin ücretleri veya yıllık izinleri, kömür yardımı alacakları, giyecek yardımı alacakları, okuyan çocuklar için yapılan yardımlar, aile yardımları, doğum, ölüm, evlenme ve mazeret izinleri ve yardımları, yemek paralan, yol paralan, ikramiyeler, meydana gelen iş kazaları ile ilgili alacak hakları, istirahat ve rapor alacakları, nakdi ve ayni tüm sosyal haklan ve kanuni hakları ile kıdem ve ihbar tazminatları ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 4857, 2821 ve 2822 sayılı Kanunlardan doğan tüm hak ve alacaklarından dolayı ilgili sorumluluğu, sözleşmenin başladığı tarihten itibaren ve işçilerin kendisinde çalıştığı süre ile sınırlıdır..." şeklinde düzenleme yapıldığı görülmüştür.
Teknik şartnamenin anılan maddesinde, yüklenicinin işçilerin bayram çalışmaları da dahil olmak üzere diğer kanunlardan kaynaklanan hak ve yükümlülüklerinden sözleşme süresi içerisinde sorumlu olduğu belirtilmiş olup 4857 sayılı Kanunun 47 nci maddesinde hükme bağlanan ve çalışılması halinde ödenecek olan genel tatil ücretinin çalışma programına göre ortaya çıkacağı açıktır.
Bu nedenle, bu günlerde yapılacak çalışma için ödenecek ücretin yükleniciye ait olduğu belirtilmiş olmasına karşın açıkça bayram çalışması yapılacağı belirtilmediğinden bu husus tek başına ihalenin iptal gerekçesi olarak değerlendirilmemiş olmakla birlikte, ihale dokümanının daha sağlıklı olarak düzenlenmesi ve olası uyuşmazlıkların önüne geçilmesini teminen değerlendirmeye konu edilmiştir.
Diğer yandan, incelenen ihalede dokümanı satın alan (istekli olabilecek) sayısı 25 kişi iken ihaleye 8 isteklinin katıldığı; bu isteklilerden, 6 sının teklifleri ile birlikte sunduğu belgelerin uygun olmaması nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihale komisyonunca geçerli teklif olarak belirlenen iki istekliden ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin % 25 kar öngörülerek hesaplanan yaklaşık maliyete çok yakın, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin ise yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu; dolayısıyla, incelenen ihalede ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olarak belirlenen isteklilerin teklif bedellerinin, sağlıklı ve gerçekçi bir fiyat yarışması sonucunda oluşmadığı anlaşılmaktadır.
4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde; "Temel İlkeler" başlığı altında; "İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur." hükmü bulunmaktadır.
İncelenen ihalede sağlıklı ve gerçekçi bir fiyat yarışması sonucunda oluşmayan tekliflerin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi yönündeki ihale kararının, 4734 sayılı Kanunun yukarıda aktarılan 5 inci maddesinde yer alan temel ilkelerden rekabet ve ihtiyaçların uygun şartlarla karşılanması ilkelerine aykırılık teşkil ettiği neticesine ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale işlemleri ile ihale kararının iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle;
4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline,
Esasta ve gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.
Karşı Oy:
EK GEREKÇE
1- 4734 sayılı Kanun Temel İlkeler başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında "İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur" hükmü yer almaktadır.
İncelemeye konu ihalede 25 adet ihale dökümanının satın alındığı 9 isteklinin teklif verdiği, yapılan inceleme sonucunda verilen tekliflerden 2 adedinin geçerli olduğu, idare tarafından ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenen teklifin yaklaşık maliyete yakın, en avantajlı ikinci teklifin ise yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gözönüne alındığında, anılan ihalede 4734 sayılı Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrasında öngörülen "rekabet" ilkesinin oluşmadığı anlaşılmıştır.
2- İncelemeye konu ihalede birim fiyat mektubu eki cetvelin;
Sıra No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
Birimi
Miktarı
Teklif Edilen Birim Fiyat
Tutan
1
Evsel Katı Atıkların Yüklenici Malı Çöp Kamyonu ile Toplanması
Ton
64.846,26
2
Evsel Katı Atıkların İdare Malı Çöp Kamyonu ile Toplanması
Ton
11.443,46
3
Evsel Katı Atıkların Aktarma istasyonuna Nakli
Ton
76.289,72
4
İnşaat Atıklarının Toplanması ve Nakli
Ton
156.00
5
Kaba Atıkların Toplanması ve Nakli
Ekip. Gün
96,00
6
Kene Mücadelesi
Ekip. Gün
78,00
7
Ölü Hayvanların Toplanması ve Nakli
Ekip. Gün
96,00
8
Atık Pillerin Toplanması ve Nakli
Ekip. Gün
18,00
9
Konteynerlerin Yıkanması
Adet
6.370.00
10
Tıbbi Atıkların Toplanması ve Nakli
Ton
19,25
11
Pazar Yerlerinin Temizlenmesi
m2
1.393.968,00
12
Cadde ve Sokakların Yüklenici Malı Vakumlu Süpürme Makinesi ile Süpürülerek Temizlenmesi
m2
12.483.648,00
13
Cadde ve Sokakların idare Malı Vakumlu Süpürme Makinesi ile Süpürülerek Temizlenmesi
m2
24.967.296,00
14
Cadde ve Sokakların Arazöz ile Yıkanması
m2
240.000,00
15
Teknik Personel Çalıştırılması
Ay
24.00
16
Vasıflı Personel Çalıştırılması
Ay
600,00
17
Vasıfsız Personel Çalıştırılması
Ay
1.836.00
18
Konteyner ilave Edilmesi (800 it Galvaniz)
Adet
100,00
19
Bordürlerin Boyanması
m2
20.000,00
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)
Şeklinde düzenlendiği ve her bir iş kaleminin birim fiyat tariflerinin ihale dokümanının bir parçası olarak isteklilere verildiği anlaşılmıştır.
Yaklaşık maliyet hesabında esas alınan fiyat tespit tutanaklarından; birim fiyat teklif mektubu eki cetvelde yer alan 1, 2, 3, 4, 9, 10, 11, 12, 13 ve 14 üncü iş kalemlerinin yaklaşık maliyetinin hesabında işçilik ücretleri hariç olmak üzere anılan işlerin birim miktarına karşılık gelen "araç çalıştırma maliyeti"nin esas alındığı,araç çalıştırma maliyetine ilave olarak ihale konusu hizmette çalıştırılması öngörülen ve teknik şartnamenin 7 nci maddesinde belirtilen toplam personel sayısının idari şartnamenin 26 ncı maddesinde öngörülen ücret baremine göre müteahhit karı dahil yaklaşık maliyeti esas alınarak toplam yaklaşık maliyetin hesaplandığı anlaşılmıştır.
Yukarıda ana hatları belirtilen hesap yönteminde birim fiyat teklif mektubu eki cetvelde yer alan 1, 2, 3, 4, 9, 10, 11, 12, 13 ve 14 üncü iş kalemleri için sadece birim miktar hizmet için hizmetin ifasında kullanılan araçların kullanım bedeli (işçilik hariç araç çalıştırma bedeli) esas alınmasına karşın isteklilere ihale dokümanı ve söz konusu iş kalemlerine ilişkin poz tariflerinde işçiliğin birim fiyata dahil olmadığına ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadığı anlaşılmıştır.
Örneğin, 1 inci iş kalemi olarak belirlenen Evsel Katı Atıkların Yüklenici Malı Çöp Kamyonu ile Toplanması" hizmetine ilişkin poz tarifinde; " Birim fiyata dahil olan masraflar" başlığı altında " Şartname ekinde bulunan yüklenici malı hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonları ile Temizlik İşleri Müdürlüğünün vermiş olduğu program dahilinde, (mahalleleri dolaşma dahil) çöplerin toplanması işinde araçların; yıkanıp temizlenmesi, araç çalışma bedeli, aracın yakıt, yağ, yedek parça, tamir bakım, amortisman, sermaye, faiz, sigorta nakliye montaj-demontaj ile işletme giderleri ve yüklenici karı dahil olmak üzere 1 ton evsel katı atığın yüklenici malı çöp kamyonu ile toplanması işinin fiyatı" şeklinde açıklama yapıldığı, devamında "Birim fiyata dahil olmayan masraflar" başlığı altında; "Tüm masraflar birim fiyata dahil edildiğinden herhangi bir ad altında masraf ilave edilmeyecektir" şeklinde düzenleme yapıldığı görülmüştür. Yukarıda belirtilen diğer iş kalemlerine ilişkin poz tariflerinde de benzer şekilde açıklamalara yer verildiği anlaşılmıştır.
Gerek Bayındırlık Birim Fiyatları gerekse diğer kamu idarelerinin kamyon, arazöz gibi araçların bir saatlik ücretine veya birim miktar işe ilişkin fiyat analizlerinde, şoför ve/veya diğer personel ücretinin birim fiyata dahil olarak hesaplandığı bilinmektedir.
Buna karşın, sözkonusu araçların işçilik hariç birim zaman/birim miktar çalıştırılmasının ve yakıt amortisman vb. giderleri dahil birim fiyat teklif alınmasının öngörüldüğü durumlarda, bu hususun tereddüde mahal bırakmayacak şekilde kayıt düşülerek belirtilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
İncelenen ihalede, teknik şartnamede sözleşmenin yürütülmesi sürecinde istihdam edilecek personele ilişkin personelin sayılarının ücret baremlerine göre belirtildiği görülmüştür.
İhale konusu hizmette istihdam edilmesi öngörülen sözkonusu personel için, birim fiyat teklif mektubu eki cetvelde 15, 16 ve 17 inci iş kalemlerinin oluşturulduğu; bu iş kalemlerinde bir işçinin bir aylık istihdamı için teklif edilen birim fiyat esas alınarak 12 aylık sözleşme süresinde istihdam edilecek personelin adam/ay esasına göre teklif alındığı anlaşılmaktadır.
Diğer yandan teknik şartnamenin "Cadde ve Sokakların El İle Süpürülmesi" başlıklı 3.13 üncü maddesinde;"Yüklenici, Belediyemiz sınırları içerisinde kalan Ek 3-A´ da listelenen ve sözleşme süresi içerisinde Beykoz Belediyesi´ ne bağlanacak olan belediyeler, yerleşim yerleri ve alanlardaki cadde, sokak ve alanları, hazırlayacağı ve Belediyemiz Temizlik İşleri Müdürlüğü´ ne onaylatacağı iş programı doğrultusunda el ile süpürerek temizleyecektir.
Bunun dışında mevcut personel içerisinden bir toplu temizlik ekibi kurulacak ve bu ekip yüklenicinin hazırlayıp Belediyemiz Temizlik İşleri Müdürlüğü´ ne onaylatacağı iş programı doğrultusunda çalışma alanı içerisindeki mahallelerde toplu temizlik çalışması yapacaktır." şeklinde düzenleme yapılmasına karşın teklif birim fiyat mektubu eki cetvelde "Cadde ve Sokakların El İle Süpürülmesi" işine ilişkin olarak ayrı bir iş kalemi belirlenmediği anlaşılmıştır.
Yaklaşık maliyetin tespitine ilişkin fiyat analizleri, teklif birim fiyat mektubu eki cetveldeki iş kalemleri ve teknik şartnamede tarifi yapılan işler ile isteklilere verilen her bir iş kalemine ilişkin poz tarifleri birlikte değerlendirildiğinde;
Teklif birim fiyat cetvelinde yer alan 1, 2, 3, 4, 9, 10, 11, 12, 13 ve 14 üncü iş kalemlerinin birim fiyatına ilişkin yaklaşık maliyet hesabında işçilik hariç birim fiyat hesabı yapıldığı; ancak isteklilere verilen poz tariflerinde işçilik maliyetinin birim fiyata dahil olup olmadığına ilişkin herhangi bir belirleme yapılmadığı gibi, birim fiyatın sadece araç çalıştırılmasına ilişkin olduğuna yönelik herhangi bir ifadeye de yer verilmediği,
Belli sürelerde yapılması öngörülen 5, 6, 7 ve 8 inci iş kalemlerinin yaklaşık maliyetinin hesabında işçilik dahil birim fiyat hesabı yapıldığı ve isteklilere verilen poz tariflerinde işçiliğin fiyata dahil olduğunun ayrıca belirtildiği,
Cadde ve sokakların el ile süpürülmesi işinin teklif birim fiyat mektubu eki cetvelde ayrı bir iş kalemi olarak belirtilmediği,
anlaşılmaktadır.
Dolayısıyla, yaklaşık maliyetin hesabına ilişkin belgelerde açık olarak belirtilmemiş olmasına karşın, izlenen hesap yönteminden, incelenen ihalede araç çalıştırılması+ işçilik maliyeti ile işçilik dahil (ekipxgün olarak belirlenen) iş kalemleri toplamının yaklaşık maliyet olarak belirlendiği, cadde ve sokakların el ile süpürülmesi işine ayrıca maliyet öngörülmediği anlaşılmaktadır.
Ancak, isteklilere verilen ihale dokümanında gerek 1, 2, 3, 4, 9, 10, 11, 12, 13 ve 14 üncü iş kalemlerinin poz tariflerinde gerekse bu iş kalemlerinin adında birim fiyata işçilik ücretlerinin dahil olmadığını ortaya koyan açık bir ifade bulunmamaktadır.
Teknik şartnamede vasıflı personel olarak ifade edilen personelin ücret bareminden başka vasfı ve görev tanımına ilişkin herhangi bir düzenleme de yapılmamıştır.
Teknik şartnamede, hizmetin yürütülmesinde istenilen araçların çalıştırılmasında ihtiyaç duyulan personelin ücretlerinin de teklif fiyata dahil edildiği durumlarda araçlarda çalışacak personelin (şoför-yükleyici vb.) sayı ve niteliklerinin belirtilmesi, araç dışında çalıştırılacak ve haftalık çalışma süresinin tamamını ihale konusu hizmette tamamlayacak personel öngörülüyor ise bu personelin sayı ve niteliklerinin belirtilmesi, teklif hazırlanmasında veya sözleşmenin yürütülmesi sürecinde ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilmesi bakımından önem arzetmektedir.
Bayındırlık birim fiyatları başta olmak üzere diğer kamu idarelerince hazırlanan iş makineleri kamyon veya arazöz vb. araçlarla görülecek işlere ilişkin birim fiyat analizlerinde, araçların süreye bağlı olarak çalıştırılmasının veya birim zamandaki imalatının maliyetinin hesabında aksi bir kayıt konulmadıkça işçilik dahil hesap yapıldığı dikkate alındığında; incelenen ihalede teklif birim fiyat cetvelinde iş kalemlerinin adında veya poz tariflerinde veya ihale dokümanında fiyatın sadece araç çalıştırılmasına ilişkin olduğuna yönelik açıklama yapılmaksızın birim miktara bağlı olarak birim fiyat alındığı, bu durumda bahse konu iş kalemlerinde isteklilerce işçilik dahil teklif verilmesinin olağan ve beklenen bir durum olduğu, bu şekilde teklif veren isteklilerin anılan iş kalemlerinde işçilik hariç teklif verenlere göre daha yüksek teklif vermesinin ve işçilik ücretlerinin mükerrer ödenmesinin sözkonusu olacağı değerlendirilmektedir.
Diğer yandan, her ne kadar teknik şartnamenin 3.13 üncü maddesinde mevcut personel içerisinden bir toplu temizlik ekibi kurulacağı ve bu ekibin hazırlanacak iş programı doğrultusunda çalışma alanı içerisindeki mahallelerde toplu temizlik çalışması yapacağı belirtilmiş ise de, ihale dokümanında yüklenici tarafından ifa edilmesi öngörülen "Cadde ve Sokakların El İle Süpürülmesi" işine ilişkin olarak teklif birim fiyat cetvelinde ayrı bir iş kalemi belirlenmediği dikkate alındığında teklif birim fiyat cetvelinin 16 ve 17 nci kalemlerine konu personel çalıştırılmasına ilişkin iş kalemlerinin esas olarak istihdam edilecek personel eliyle yürütülecek nitelikte olan cadde ve sokakların el ile süpürülmesine matuf düzenlendiğini düşündürtmeye neden olduğu değerlendirilmektedir.
Dolayısıyla, bir yanda sadece personel istihdamıyla görülecek cadde ve sokakların el ile süpürülmesi işine ayrı bir iş kalemi oluşturulmaksızın teklif birim fiyat cetvelinin 16 ve 17 nci kalemlerinde personel çalıştırılmasına ilişkin teklif alınması, diğer yanda atık toplanması, nakli vb. miktara bağlı iş kalemlerinde araçlarda çalışacak personelin ücretlerinin de birim fiyata dahil olduğuna ilişkin düzenleme yapılmaması nedeniyle, isteklilerin araçlarda çalışacak personel maliyetini yukarıda belirtilen birim iş için alınan birim fiyatlara dahil etmesinin olağan bir durum olduğu ortadadır.
Diğer yandan, bahse konu personel istihdamına ilişkin iş kalemlerinde araçlarda çalışacak personelin ücretlerinin de dahil olduğu kabul edilse dahi, ihale konusu hizmet kapsamında birim iş miktarı için birim fiyat teklifi alınan işlerde çalıştırılacak araçların çalıştığı sürelerde şoför veya vasıfsız işçilerin de çalışacağı aşikar olup birim iş için fiyat teklifi alınan ihalede bu işin yerine getirilmesinde istihdam edilecek personelin ücreti için ayrı bir iş kalemi oluşturulmasının uygun olmayacağı değerlendirilmektedir.
Bu itibarla, incelenen ihalede yaklaşık maliyet hesabında sadece araç çalıştırılmasının (yüklenici malı veya idare malı) maliyetinin hesaplandığı iş kalemlerinin fiyat analizlerinde (Örn"Yüklenici Malı Hidrolik Sıkıştırılmalı Çöp Aracı Çalışma Bedeli" denildiği halde teklif birim fiyat mektubu eki cetvel ve diğer ihale dokümanlarında "Ton/YTL" birim fiyat alınan bahse konu iş kalemlerinin sadece "Araç Çalıştırma Bedeli" ne ilişkin olduğu veya araçlarda çalıştırılacak işçi ücretlerin bu birim fiyata dahil olmadığına ilişkin olarak tereddüte mahal bırakmayacak şekilde kayıt konulmadığı, diğer yandan teklif birim fiyat cetvelinde personel çalıştırılmasına dayalı iş kalemlerinde yer alan işçilerin araçlarda çalıştırılacak işçiler olduğuna, teklif fiyatlarına bu kalemlerden başka işçilik maliyeti konulmayacağına ilişkin açık bir kayıt konulmadığından ihale dokümanının sağlıklı teklif verilmesi için yeterli ve gerekli açıklıkta olmadığı sonucuna varılmıştır.
3) Kamu İhale Genel Tebliğinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde 4857 sayılı iş Kanunun 47 nci maddesine göre genel tatil günlerinde yapılacak çalışma için gün sayısının belirtilmesi gerektiği açıklanmıştır.
İncelenen ihale personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalesi niteliğinde olmamakla birlikte genel tatil günlerinde yapılacak çalışmanın yükleniciye maliyet teşkil edeceği ve teklif fiyatının belirlenmesinde maliyete etki eden unsurların da ihale dokümanında belirlenmesi gerektiği açıktır.
Bu itibarla, istihdam edilecek personelin haftalık çalışma sürelerinin tamamını ihale konusu hizmette/idare bünyesinde geçirecek personel öngörüldüğü durumlarda; ihale konusu esas iş, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında olmasa da personel çalıştırılmasına dayalı iş kaleminde işçi ücretlerinin yükleniciye maliyetinin ve teklif fiyatının sağlıklı tespit edilebilmesi için genel tatil günlerinde yapılacak çalışmanın tespitine yeterli düzenleme yapılması ve bu günlerde yapılacak çalışma için personelin ücret baremleri de dikkate alınarak ayrı bir iş kalemi belirlenmesinin olası uyuşmazlıkların önüne geçeceği de aşikardır.
İncelenen ihalede, genel tatil günlerinde çalışma yapılıp yapılmayacağına ilişkin ayrıca bir düzenleme yapılmamış olmakla birlikte, teknik şartnamenin 7.10 uncu maddesinde; "Yüklenici´nin şartname konusu işlerin yapılması ile ilgili çalıştıracağı personelin maaş alacakları, hafta içi, hafta sonu ve bayram mesai, fazla mesai alacakları, yıllık izin ücretleri veya yıllık izinleri, kömür yardımı alacakları, giyecek yardımı alacakları, okuyan çocuklar için yapılan yardımlar, aile yardımları, doğum, ölüm, evlenme ve mazeret izinleri ve yardımları, yemek paralan, yol paralan, ikramiyeler, meydana gelen iş kazaları ile ilgili alacak hakları, istirahat ve rapor alacakları, nakdi ve ayni tüm sosyal haklan ve kanuni hakları ile kıdem ve ihbar tazminatları ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 4857, 2821 ve 2822 sayılı Kanunlardan doğan tüm hak ve alacaklarından dolayı ilgili sorumluluğu, sözleşmenin başladığı tarihten itibaren ve işçilerin kendisinde çalıştığı süre ile sınırlıdır..." şeklinde düzenleme yapıldığı görülmüştür.
Teknik şartnamenin anılan maddesinde, yüklenicinin işçilerin bayram çalışmaları da dahil olmak üzere diğer kanunlardan kaynaklanan hak ve yükümlülüklerinden sözleşme süresi içerisinde sorumlu olduğu belirtilmiş olup 4857 sayılı Kanunun 47 nci maddesinde hükme bağlanan ve çalışılması halinde ödenecek olan genel tatil ücretinin çalışma programına göre ortaya çıkacağı açıktır.
Bu nedenle, bu günlerde yapılacak çalışma için ödenecek ücretin yükleniciye ait olduğu belirtilmiş olmasına karşın açıkça bayram çalışması yapılacağı belirtilmediğinden bu husus tek başına ihalenin iptal gerekçesi olarak değerlendirilmemiş olmakla birlikte ihale dokümanının daha sağlıklı olarak düzenlenmesi ve olası uyuşmazlıkların önüne geçilmesini teminen değerlendirmeye konu edilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, incelenen ihalede ihale dokümanında yapılan düzenlemelerin, ihale konusu hizmette istihdam edilecek personel sayısı veya personel maliyetinin belirlenmesinde tereddüde neden olabilecek nitelikte belirsizlik taşıdığı düşünülmektedir.
Açıklanan nedenlerle de incelemeye konu ihalenin iptal edilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle, çoğunluk kararına katılıyorum.
Adem KAMALI
Kurul Üyesi
KARŞI OY
Başvuru konusu ihalede Kurul çoğunluğu ;
1)Sözleşmenin yürütülmesi sürecinde halen belediyeye bağlı yerleşim birimlerine, daha sonra bağlanacak yerleşim birimlerinin ilavesi durumunda ilave alanlardaki hizmetin mevcut birim fiyatlar üzerinden yürütüleceğine dair yapılan düzenlemenin, isteklileri tereddüte düşürebilecek nitelikte olduğu,
2) Gerek anılan düzenleme dolayısıyla, gerekse geçerli 2 teklif kalması ve bu tekliflerin yaklaşık maliyete çok yakın ve üzerinde olmasının 4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle ihale işlemleri ve ihale kararının iptaline karar vermiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre ihtiyaçların tespit ve giderilmesine ilişkin bütün takdir, yetki ve sorumluluğun idarelere verilmiştir. Teknik şartnamenin 3.13, 3.14, 3.15 ve 3.16 ncı maddelerinde yer alan "Yüklenici, Belediyemiz sınırları içersinde Ek ? de listelenen ve sözleşme süresi içersinde Beykoz Belediye sine bağlanacak olan belediyeler, yerleşim yerleri ve alanlardaki ?" düzenlemesinin, Beykoz Belediyesine bağlanacağı belli olan yerleşim birimlerinin temizlik hizmetlerinin de ihale kapsamına dahil olduğunu belirtmek amacıyla yapıldığı anlaşılmaktadır.
Başvuru konusu işte, birim teklif yöntemiyle ihaleye çıkıldığı ve Kanun gereği iş artış veya eksilişi yapılabileceği göz önüne alındığında, idarece yapılan düzenleme ile sözleşmenin uygulanması esnasında doğabilecek muhtemel sorunların isteklilerce bilinmesinin ve yeni eklenecek yerleşim birimleri de göz önüne alınarak daha sağlıklı teklif verilmesinin amaçlandığı açıkça görülmektedir.
Ayrıca,
Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartname nin "İşin Yapılacağı Yerin Görülmesi" başlıklı 13 ncü maddesi
" Hizmet işi belli bir yerde ifa edilmek suretiyle yapılacak mahiyette ise, madde metni aşağıdaki şekilde düzenlenecektir:
13.1.-İşin yapılacağı yeri ve çevresini gezmek, inceleme yapmak; teklifini hazırlamak ve taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm bilgileri temin etmek isteklinin sorumluluğundadır. İşyeri ve çevresinin görülmesiyle ilgili bütün masraflar istekliye aittir.
13.2.- İstekli, işin yapılacağı yeri ve çevresini gezmekle; işyerinin şekline ve mahiyetine, iklim şartlarına, işinin gerçekleştirilebilmesi için yapılması gerekli çalışmaların ve kullanılacak malzemelerin miktar ve türü ile işyerine ulaşım ve şantiye kurmak için gerekli hususlarda maliyet ve zaman bakımından bilgi edinmiş; teklifini etkileyebilecek riskler, olağanüstü durumlar ve benzeri diğer unsurlara ilişkin gerekli her türlü bilgiyi almış sayılır.
13.3.- İdare, isteklilerden işin yapılacağı yerin görülmesiyle ilgili bir talep geldiğinde, bu kişilerin işin yapılacağı binaya ve/veya araziye girmesi için gerekli izni verecektir.
13.4.-Tekliflerin değerlendirilmesinde, isteklinin işin yapılacağı yeri incelediği ve teklifini buna göre hazırladığı kabul edilir." şeklinde düzenlenmiştir.
Yukarıdaki hüküm gereği, isteklilerin işin yapılacağı yeri inceleyerek tekliflerine esas maliyet bileşenlerini oluşturdukları ve tekliflerini buna göre hazırladıkları kabul edildiğinden anılan işe ait teknik şartnamenin 3.13, 3.14, 3.15 ve 3.16 ncı maddelerinde yapılan düzenlemelerin isteklilerde tereddüt yaratacak nitelikte bir hüküm olmadığı düşünülmektedir.
Özellikle işin süresinin 2009 yılını kapsadığı dikkate alındığında, bu kısa süre içerisinde yeni yerleşim yerleri açılıp açılmayacağı, açıldığı taktirde de hizmet mesafeleri kolaylıkla tahmin edilebilecek hususlardır. İşin teklif birim fiyat alınmak suretiyle ihale edildiği ve iş artışının mümkün olduğuda göz önünde bulundurulduğunda söz konusu düzenlemelerin istekliler bakımından "tereddüt yaratacak" ve "rekabeti engelleyecek" nitelikte olmaktan ziyade, istekliler tarafından işin maliyetinin daha gerçekçi hesaplanarak daha sağlıklı teklif fiyatı verilmesini ve hizmetin ihtilafa düşülmeden gerçekleştirilmesini sağlayacak nitelikte olduğu kanaatindeyiz.
Bu itibarla, İtirazen şikayet başvurusunun 4734 Sayılı Kanun un 56 /c maddesine göre reddedilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle; Kurul çoğunluğunun ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptali kararına katılmıyoruz.
Dr. Hasan GÜL Ali KAYA
Başkan II Başkan
|
29 misafir ve 11 abone bağlı
